Тарихи кыйммәтләрне саклау максатында

Кунакларны мәгариф бүлеге инспекторы Г.Р.Чыңгызова һәм Русия география җәмгыятенең урындагы бүлекчәсе рәисе А.Г.Фәх­­рисламова озатып йөре­де. Бер көн эчендә алар район­ның берничә истәлекле урынында булдылар. Тәүге сәфәр Илти­рәк авылындагы Михаило-Архангель чиркәвеннән башланып китте. Дин әһеле мордва мәгъ­рифәтчесе, тәүге мордва-эрзя әлиф­басы авторы А.Ф.Юр­тов ту­рында сөйләде. Соңыннан ки­тапханәче А.В.Михайлова музей буенча экскурсия үткәрде, мәгърифәтченең биографиясе һәм тормыш юлы белән таныштырды, борынгы көнкүреш әй­бер­ләре, китаплар һәм мордва халык костюмнарын күрсәтте. Шулай ук А.Ф.Юртовның оныгы - Анатолий Юртов белән таныштылар.

Шәйморатов авылында делегация иң тәүдә урындагы мәктәптә укучылар белән очрашты. Тарих укытучысы В.Н.Мо­­­ратшинаның М.М.Шәй­моратовның катлаулы язмышы һәм легендар дивизия команди­рының батырлыгы турындагы чыгышын барысы да йотлыгып тыңлады­. Шул исемдәге музейда кунакларны авыл биләмәсе башлыгы И.М.Моратшин каршы алды. Күпфункцияле социаль-мәдәни үзәкнең 3D-кинозалында бөек генерал турында биографик фильм күрсәтелде.

- Күргәзмә залындагы экспо­зицияләрне кызыксынып карап йөредем. Аеруча фильм миндә бик күп тәэссоратлар калдырды. Берничә минут кына баруына карамастан, ул М.М.Шәймора­тов­ның гомер юлын ачып салды. Патриотлар, геройның лаеклы дәвам итүчеләрен тәрбияләү буенча бурыч уңышлы үтәлә, - ди Русия география җәмгыятенең урындагы бүлекчәсенең башкарма директор Л.А.Соколов.

Шулай ук Русия география җәмгыятенең урындагы бүлек­чә комиссиясе рәисе Р.К.Денисламов авылда чишмә ачылуы һәм аңа Миңлегали Шәйморатов исеме бирелүе турында бәян итте. Киләчәктә ул төзеклән­дереләчәк һәм “БР Кырмыскалы районын­ның тарихи-мәдәни урыны” буларак экскурсия программасына кертеләчәк. Хәрби Дан һәм 112нче Башкорт кавалерия дивизиясе командиры Миңлегали Шәйморатов мемориалына чәчкәләр салынды.

Программаның арыбатангы пункты район үзәгенә экскур­сиядән торды. Биредә кунакларны муниципаль район хакимияте башлыгының социаль мәсьәлә­ләр һәм кадрлар буенча урынбасары И.Ә.Галиәхмәтова һәм район үзәге гимназиясенең география укытучысы Ф.Ф.Дәүләт­шина каршы алды. Ана аллеясы, сәясәтче һәм язучы Мирсәет Солтанга­ли­евның һөйкәленә, Җиңү паркы һәм яугир-чик сакчылары һәй­кәлләрен карап йөределәр.

“Түгәрәк өстәл”дә Олыкүл урта мәктәбенең география укытучысы А.Г.Фәхрисламова һәм С.М.Чугункин исемендәге Кырмыскалы урта мәктәбе укытучысы И.Г.Йосыпов чыгыш ясады. Сөйләшүнең төп темасы – без­нең районга туристларны җәлеп итү. Русия география җәм­гыятенең урындагы бүлекчә рәисе советнигы Г.А.Евдищенко башкарылган эшләр өчен И.Г.Йо­­­сыповка рәхмәт белдерде һәм тәрбияләнүчеләре белән “Урал барсы” проектында катнашуга чакырды. Ул Русия тарихында Көньяк Уралда эчке туризмны үстерүгә юнәлтелгән тәүге төбәк проекты.

Шулай ук кунаклар Ибраһим авылында бөек башкорт мәгъ­рифәтчесе, этнограф һәм 1883 елдан бирле Русия география җәмгыятенең Ырынбур бүлек­чәсе әгъзасы Мөхәммәтсәлим Өметбаевның йорт-музеенда булдылар. Кабак урта мәктәбе укытучысы З.З.Кәримов аның һәм районнан чыккан башка күренекле шәхесләр турында мавыктыргыч чыгыш ясады. Арытабан кунаклар Иске Кыешкы авылындагы билгеле рус язучысы С.Т.Аксаковның йорт-музеена, авыл янында урнашкан шул исемдәге күлгә һәм мәктәптәге әдәби залга бардылар.

Шул ук көнне тарих укытучысы һәм Шәйморатов авылында мәктәп музее мөдире В.Н.Моратшинага һәм Русия география җәмгыятенең урындагы бүлекчәсенең попечитель советы рәисе урынбасары Р.Ә.Ха­җиевка Русия география җәмгыяте әгъзасы билеты тапшырылды.

Кунаклар райондагы экскур­сиядән канәгать калдылар һәм кунакчыллыклары өчен рәхмәт белдерделәр.

Милена Шәймәрдәнова.

Автор фотосы.