Закончалык һәм хокук сагында

- Артур Таһир улы, район халкы Сезгә нинди сораулар белән күбрәк мөр­әҗәгать итә?

- Хезмәт хакын вакытында түләү, торак-коммуналь хуҗа­лыгы, шулай ук социаль ярдәм күрсәтү мәсьәләләре аеруча актуаль кала.

Мәсәлән, 2017 елда район­ның прокуратура хезмәткәр­ләре тарафыннан граждан­нарның хез­мәт хокуклары бозылуы турында 29 мөрәҗәгать тикшерелде. Аның нәтиҗә­сендә, предприятие җитәкчелә­ренә федераль закончалык бозылу очракларын бетерү турында 5 күрсәтмә чыгарылды, 4 шәхес дисциплинар җавап­лылыкка тарттырылды, 4 шә­хескә карата штраф салынды. Район прокуратурасы ярдәмен­дә 4 миллион сумнан артык күләмдә хезмәт хакы буенча бурычлар түләнде.

- Районда җина­ятьчелек торышы турында да сөйләп үтсәгез иде?

- Узган елда районда барлыгы 400дән артык җинаять теркәлде. Координация эшчән­леге чикләрендә кабул ителгән чаралар һәм хокук саклау орган­нарының тыгыз эшләве аркасында авыр һәм аеруча авыр җинаятьләрнең саны кимеде, җинаятьләрне ачыклау буенча да уңай динамика күзәтелә.

- Шулай да, бүгенге көндә нинди мөһим бурычлар өстен­лекле булып кала?

- Хәзерге вакытта коррупция, терроризм һәм экстремизмга каршы көрәш, шулай ук граж­даннарның һәм эшкуарлык субъектларының хокукларын яклау прокурор күзәт­челегенең өстенлекле юнә­лешләре булып тора. Халыкара килешүләргә ярашлы, дәүлә­тебез тормышның барлык өлкәләренә тискәре йогынты ясаучы коррупциягә каршы көрәшне көчәйтү бурычын куйды. Үз чиратында, закон бозуларга юл куймау һәм гаепле шәхесләрне җаваплылыкка тарттыру максатында прокуратура органнары тарафыннан законга ярашлы барлык чаралар күрелә. Бүген барлык илләр дөнья терроризмы һәм экстремизмга каршы көрәш буенча эш алып бара, ләкин бу юнә­лештә тәү чираттагы бурычлар үзебездә, туган авылыбызда хәл ителергә тиеш. Шул ук вакытта район проку­ратурасының эшчәнлеге граж­даннарның, аеруча, социаль яктан якланмаган кешеләрнең, ветераннар һәм балигъ булмаган­нарның хокукларын һәм мән­фәгатьләрен яклаудан гыйбарәт. Эшкуарлыкка басым ясауга юл куймау буенча даими эш алып барыла.

- Прокуратура күбрәк нинди өлкә­ләрдә җитешсезлекләрне ачыклый?

- Һәр өлкәдә диярлек район прокуратурасы тарафыннан дәүләт һәм муниципаль берәм­лекләр һәм учреждениеләрдә, коммерция структураларында җитешсезлекләр ачыклана. Шулай да, гражданнарның хокукын һәм азатлыгын саклау һәм яклау өлкәсендә ачыкланган җитеш­сезлекләр күбрәк. Бу өлкәдә кимчелекләр булуга карамастан, уңай үзгәрешләр дә бар. Бу, тәү чиратта, дәүләт власте органнары һәм урындагы үзидарәнең бер­дәм эшләве, шулай ук район прокуратурасы тарафыннан күрелгән чаралар йогынтысы, дип уйлыйм.

- Прокуратура юнәлешләре­нең берсе – судта дәүләт гаепләүчесенә ярдәм күрсәтү. Соңгы вакытта нинди “шау-шулы” җинаять эшләре тикшерелде?

- Узган елда район прокуратурасы мировой судьялар һәм Кырмыскалы районара суды тарафыннан хөкем карары чыгарылган 211 җинаять эшен хуплады. Шулай, юридик берәм­лекне административ җаваплы­лыкка тарт­тырмау өчен полиция хез­мәткәренә ришвәт тәкъ­дим иткән хатынга районара суд 300 мең сум күләмендә штраф салырга, дигән хөкем карары чыгарды.

- 2017 ел Экология елы булды. Бу юнәлештә тикшерүләр үткәрелдеме?

- Әйе, элекке еллардагы кебек, район прокуратурасы тарафыннан тирә-як мохитне саклау һәм таби­гатьтән файдалануга аеруча игътибар бирелде. Бу уңай­дан йөздән артык җитеш­сезлек ачыкланды, нәти­җәдә, аларны бетерү буенча 50дән артык шәхес дисциплинар, 28 шәхес административ җавап­лылыкка тарттырылды. Шулай ук, БР Урман хуҗалыгы һәм полиция хезмәткәрләре белән үткәрелгән рейдлар нә­тиҗәсендә район билә­мәсендә законсыз урман кисүчеләр ачыкланды. РФ Җинаятьләр кодек­сының 260 статьясы 2 бүлеге “Г” пунктына (зур кү­ләмдә законсыз урман кискән өчен) ярашлы, җинаять эше кузгалтылды.

- Коррупциягә каршы закончалык үтәлеше нә­ти­җәләре турында сөйләп үтсәгез иде.

- Алда әйтеп үтүемчә, кор­рупциягә каршы көрәш мәсьә­ләсе прокуратура күзәтчеле­генең өстенлекле юнәлешлә­ренең берсе. Узган елда 50дән артык закон бозу очрагы ачыкланды. Нәти­җәдә, 32 норматив хокук актлары кире кагылды, җитешсезлек­ләрне бетерү турында 9 күрсәтмә бирелде, коррупция юлы белән алынган милекне кайтарып алу турында 4 гариза җибәрелде, 2 җинаять эше кузгалтылды. Тикшерү барышында ачыклануынча, элекке авыл биләмәсе башлыгы эшләгән чорында хуҗалык кенәгәсеннән ике ялган өземтә әзерләп, 2 физик шәхескә җир биләмәсе алырга булышлык иткән. Хәзерге вакытта бу җи­наять эшләре тикшерелде, суд тарафыннан хөкем карары чыгарылды.

Юридик берәмлекләр мән­фәгатендә коррупцияне ачыклауга аеруча тукталып үтәсем килә. Шулай, районның суд приставлары хезмәте тарафыннан башкару эше турындагы закончалыкның бозылуы буенча сак агентлыгына карата тикшерү үткәрелде. Компания вәкиле, административ җавап­лылыктан азат итү максатында, суд приставына риш­вәт тәкъ­дим итә, ләкин ведомсто хез­мәткәре бу турында полициягә һәм прокуратурага хәбәр итә. Бу факт буенча район прокуратурасы РФ Административ хокук бозулар кодексының 19.28 статьясы 1 бүлегенә (юридик берәмлек исеменнән законсыз бүләкләү) ярашлы, сак фирмасына карата эш кузгалтты. Суд прокуратура нәтиҗәләре белән килешеп, оешмага 500 мең сум күләмендә штраф салды. Шулай ук судта башка оешмага карата шуңа охшаш факт буенча материал тикшерелә.

- Бүгенге гади булмаган вакытта эш бирүче һәм хезмәт­кәрләр арасында мөнәсәбәтләр катлаулы кала. Хезмәт закончалыгындагы җитеш­сез­лек­ләрне ничек бәһа­лыйсыз? Узган ел белән чагыштырганда аларның саны кимедеме?

- Әйе, хезмәт мөнә­сәбәт­ләре өлкәсендә проблемалар тотрыклы саклана. Бу мәсьәлә­ләрне хәл итү өчен район прокуратурасы тарафыннан даими чаралар күрелә. Район прокуратурасы каршында хезмәт закончалыгы өл­кәсендә җитеш­сез­лекләрне ачыклау һәм юл куймау мәсьә­ләләре буенча эшче төркем төзелде. Гому­мән, узган ел белән чагыштырганда, ачыкланган җитешсез­лекләр­нең саны элекке дәрәҗәдә кала. Моңардан тыш, агымдагы елда коммерция предприятие­лә­ренең берсендә хезмәт­кәр­ләргә ике айдан артык эш хакы тулысынча түлән­мәве буенча, РФ Җинаятьләр кодексының 145 статьясы 2 бүлегенә ярашлы, прокуратура материаллары буенча җинаять эше кузгалтылды. Хәзерге вакытта җинаять эше Русия Тикшерү комитеты органнарында әзерләнә, арытабан ул судка җибәреләчәк.

Бу статья санкциясе 3 елга кадәр иректән мәхрүм итүне күз уңында тота. Бу хәл хезмәт хакы түләү буенча проблемалары булган оешма җитәкче­ләренә сабак булсын иде.

- Прокуратура күзлегеннән безнең район турында нәрсә әйтерсез?

- Кырмыскалы районы республика тормышында мөһим роль уйный. Район биләмә­сендә халык күп яши, эре пред­приятиеләр урнашкан, инфраструктурасы үсешкән. Болар­ның барсы да район прокуратурасында эшләүче хез­мәт­кәрләргә зур җавап­лылык өсти.

Әңгәмә азагында хөр­мәтле хезмәттәш­ләремне, шулай ук прокуратура органнары ветераннарын һөнәри бәйрәм белән чын күңелдән котлыйм һәм аларга ныклы сәламәтлек, гаилә иминлеге, барлык башлангычларда уңышлар телим.

Светлана Карпова

язып алды.