Диңгез флоты – тормыш мәктәбе ул

Андрей Петрович Хәрби-диңгез флотына 1991 елда алы­на һәм алты ай дәва­мында ул Кронштадт шәһәр-портында укуда була.
- Уку үзәгендә төрле күнек­мәләр үткәрелде. Анда отсекка су кергәндә яки янгын чыкканда үзебезне ни­чек тотарга кирәклеген өй­рәттеләр. Баткан су асты көймәсеннән чыгу күнек­мә­ләре дә ныклы истә калган.
Мөгаен, күпләр су асты көймәсендә хезмәт итүче­ләрнең баткан субмаринадан торпеда аппараты аша чыгу­ын ишетеп беләдер, ләкин моның ничек булуын һәм бу вакытта морякларның нин­ди хис-тойгылар кичерүен күз алдына китерә алмыйлар.
Өстебезгә тәүдә җылы во­долаз киеме һәм гидро­ком­бинезон, соңын­нан зур конструкциядән гыйбарәт сулыш алу аппараты киябез. Бу корылма муенга эленә һәм күкрәккә ныгытыла. Гидрокомбинезон битлегенә сулыш аппараты тоташтырыла. Хәзер инде торпеда аппаратына керергә мөмкин – бу 8 метр озынлыктагы тар торба, аның буенча шуышып кына йөрергә мөмкин. Ләкин торпеда аппараты буенча хәрә­кәт итә торган ысулны “шу­ышу” дип әйтеп тә булмый. Арт сын өскә, тер­сәк­ләр ян стеналарга терәлә, шун­лыктан, күкрәктәге сулыш аппараты алга таба хәрәкәт итәргә ирек бирми. Димәк, терсәкләргә һәм тез­ләргә таянып хәрәкәт итәргә туры килә. Аппаратка өчәр ке­шене генә кертәләр. Төр­кем “торбага” урнашып, су­лыш аппаратына кушылгач, торпеданың капкачы ябыла.
Биредә кап-караңгы, йө­рәк тибеше генә ишетелерлек тынлык. Торба су белән тула, басым тигезләнә, алгы яктагы капкач ачыла һәм “торба” эченә бераз яктылык керә. Монда инде шуышырга түгел, бер аяк белән торпеда аппаратының өске сте­насына саклык белән ге­нә этеп, ашыкмыйча гына саф һавага чыгарга кирәк. Бә­хеткә, моны чынбарлык та түгел, ә күнекмәләр вакы­тын­да гына сынап карарга ту­ры килде, - дип искә ала ул.
Кронштадтта укуда булганнан соң Андрей Петровичны Лиинахамаридагы Төнь­як флот базасына – Мур­мансктан Норвегия бе­лән чиктәш 150 километр ераклыкта урнашкан Кола ярымут­ра­вының Печенск торак пунктына җибәрәләр. Биредә илнең төрле төбәк­ләреннән 87 кешедән торган экипаж төзелә. 641Б про­ектының зур торпеда су асты көймәсендә Андрей Пет­рович химик-санинструктор ролен башкара. Корабта һаваны реге­не­ра­цияләү системаларының төзеклеген күзәтә.
- Берничә ай без диң­гез­ләр буйлап автоном походта булдык: өскә калкып чыкмыйча, ярларда патрульдә тор­дык. Элемтә булдыру өчен тәүлегенә бер тапкыр пе­рископ тирәнлегенә күтә­релә идек. Әледән-әле кү­нек­мәләр үткәре­леп торды, шуңа да вакыт үткәне си­зел­мәде. Флотка эләгүемә һәм анда хезмәт итүемә бер дә үкенмим. Ул ми­нем өчен бик яхшы тормыш мәктәбе булды, - ди әңгәмәдәшчем.
Туган ягына Андрей Петро­вич 1993 елда кайта. Шуннан соң Карлыман стан­­ция­сендә эшли, соңын­нан кыскартуга эләгеп, Кырмыскалы ремонт-техник пред­приятиесендә слесарь булып урнаша. Тормыш ип­тәше Лариса Геннадиевна белән гаилә коруларына да 25 ел булып киткән. Ике балага гомер биргәннәр. Кызлары Анастасия Уфа дәүләт нефть техник университетын тәмамлаган, әлеге вакытта Мәскәүдә яши. Уллары Да­нил агымдагы елда 11нче сый­ныфны тәмамлый. Барлык бәйрәмнәрне, аеруча Яңа ел һәм туган көннәрен, Смирновлар бергәләшеп үткәрегә ярата, чөнки гаилә - алар өчен иң мөһиме.
Милена ФӘЙЗУЛЛИНА.