Җирнең кадерен игенче белә

Авыл тормышын җир эшеннән башка күз алдына да китерерлек түгел, шуңа да безнең өчен яз – иң җаваплы чор. Язгы көн елны туйдыра, ди бит халык. Аграрийлар да бу чорны мөмкин кадәр нәтиҗәле файдаланып калу өчен барлык көчен сала. Әлеге вакытта чәчү эшләре ахырына якынлашкан, ә көнбагыш чәчү күптән тамамланган да инде. Язгы басу эшләре белән безне авыл хуҗалыгы идарәлеге начальнигы Илдар Латыйпов таныштырды.

Заман таләпләренә ярашлы

Дым аз булгач, быел ху­җалыклар чәчүне иртә башлады. Гомум алганда, 48057 гектар мәйданда сабан ашлыгы чәчәргә планлаштырдык, шуларның 26301 гектарын бөртекле культуралар били­ячәк. Шикәр чөгенде­ренә килгәндә, әлегә план 80 процентка якын үтәлгән. Чәчүне 25 майга кадәр тә­мам­ларга ниятлибез, - ди Илдар Рәүф улы.

Заман башка – заң башка, дигәндәй, аграрийлар заман таләпләре белән янәшә атлый һәм культураларны төрлән­дерү юнәлешен сайлап, югары табыш бирә торганнарына өстенлек бирә. Былтыр, мә­сәлән, рапс, җитен, гәрчич кебек югары маржиналь культуралар 400 гектарда гына чәчелсә, быел алар тәрбия­ләнәчәк мәйдан 2700 гектар тәшкил итә. Көнбагыш мәй-даны да арттырылган, быел бу культура 7 мең гектарда чә­челгән. Аның каравы, шикәр чөгендере мәйда­ннары кими – быел ул 908 гектарда гына үстереләчәк.

Җиребезнең уңдырышлы булуы белән горурлана алабыз. Белгечләр әйтүенчә, Сахай авылы тирәсендәге җир республикада иң яхшысы. Ходай безгә басучылыкны үстерергә үзе кушкан. Былтыр 115 мең тонна иген җыеп алынды – бу соңгы 10 елны чагыштырганда, иң яхшы күрсәткеч. Аллага шөкер, ашлыкка хаклар да чагыштырмача югары булды. Югыйсә, 2017 елда аграрийлар мул уңыш алып, ке­ләтләрне иген белән тутырды-тутыруын, әмма хаклар арзан булу сәбәпле, икътисадый яктан ота алмады. Быел базар шартлары авыл эшчәннәре файдасына булыр, дигән ышанычтабыз, - дип дәвам итә сүзен Илдар Рәүф улы. – Әйткәндәй, киләчәктә аграрийлар өчен мөмкинлекләр артыр, дип уйлыйм, чөнки Кыр­мыскалы авылында эре тегермән комплексын төзү план­лаштырыла. Проект “Агростартап” программасы чик­ләрендә тормышка ашырылачак. Бу максаттан республика һәм федераль бюджеттан 70 миллион сум тирәсе акча бүленү каралган. Комплекста яхшы он тарттырып чыгару өчен безгә аны сыйфатлы продукция белән тәэмин итәргә кирәк булачак. Яхшы он чыгарыр өчен бодайның да яхшы сорты кирәк, әлеге вакытта Сахайда нәкъ шундый үстере­лә. Киләчәктә башка хуҗа­лыклар да шундыйга күчәчәк

Яхшы тәрбияләсәң, мул уңыш алырсың

Авыл хуҗалыгы идарәлеге җитәкчесеннән уҗым культу­раларының торышы белән дә кызыксындык. Аның сүз­ләрен­чә, былтыр көздән 15840 гектарда уҗым культуралары чәчел­гән булган, шуның 6237 гектарын яңадан чәчү таләп ителә. Бодай уңышы ныграк биреш­кән - һәлак булган культуралар­ның 197 гектары гына арыш тәшкил итә, калганы бодай.

- Һәр елдагыча, мул уңышка өметләр баглыйбыз. Һәр гектар җирне тиешенчә карап, тәрбия­ләгәндә, уңыш та мул булыр. Мин үзем чәчүлек мәйданын арттыру түгел, ә аз мәйданда җирне тәрбияләп, ашламалар кертеп, җиренә җиткереп карау яклымын. Югыйсә, мөмкин­лек­ләрен бә­һаламыйча, чәчү мәйданнарын арттырып, басуларны тиешенчә карамаучы хуҗалыклар да юк түгел. Җирнең кадерен белергә кирәк. Кара туфракны хөрмәт итсәң, ул да ихласлыгын кызганмый. Иң мөһиме, яңгырлар вакытында явып торсын, - дип сүзен тәмамлады Илдар Латыйпов.

“Уңыш”та уңыш югары

Артабан без “Уңыш” җәм­гыятенә юлланып, аларның эше белән таныштыҡ. Монда куәтле чит ил техникасы колач җәеп басуны иңли иде. Эшләр белән Кырмыскалы бүлеге бригадиры Азамат Байгускаров таныштырды.

- Әле хуҗалык басуларында 4 чәчү комплексы эшли. Эшләр тәүлек әйләнәсенә алып барыла. Арпа һәм бодай чәчү якынча 90 процентка башкарылган, 2-3 көннән эшләрне тәмамларга ниятлибез. Рапс һәм көнбагыш чәчү тәмамланды, әлеге вакытта химик утау башкарыла, - ди ул.

Куәтле техникага Владимир Артамонов идарә итә. Практика үтеп йөрүче Авыргазы күппро­фильле колледжы студенты Егор Васильев исә аның белән бергә мөһим эшнең нечкәлекләренә өйрәнә. Ә водитель Айрат Фәйзуллин Камаз машинасында орлык һәм ашлама ташый.

- Көннәр аяз булганда, һәр сәгатьне нәтиҗәле файдаланып калырга кирәк. Хуҗалыкның мәйданнары зур, шуңа да вакытында өлгерү мөһим. Быел чәчүне иртә башладык. Басуга никадәр иртә төшсәң, шул­кадәр отышлы, дип уйлыйм. Соңын­нан көннәрнең торышы ничек булачагын Аллаһы Тәгалә генә белә, әллә яңгыр ява, әллә юк. Булган дымны файдаланып калу яхшы, - ди егетләр.

Кыскасы, хуҗалыкның эшләре көйле бара. Иген­че­ләрнең дәрт-дәрманы җитәр­лек. Шулай булгач, тырыш хезмәтнең нәтиҗәсе дә сөен­дерер әле.

Эльнара Шәймәрдәнова.

Автор фотолары.