Алар бишәү иде...

Гаиләдә алар биш малай үсә. Һәм барсы да фронтка китә. Ләкин иң кечесе – Х.М.Сәфәргалиевка гына туган ягына әйләнеп кайтырга насыйп була.

Һадый Миңлегәрәй улы 1914 елның 16 апрелендә Сарт-Науруз авылында туган. 1937 елда Совет армиясе сафларына алына. Хезмәте аның Псков чик буе гаскәрләрендә үтә. 1938 елда Хәсән күле янында японнар белән сугыш башлангач, хәрби бәрелешләрдә, совет-фин сугышында, соңыннан Көнбатыш Украинаны СССРга кушуда катнаша һәм Украина-Польша чигендә хез­мәт итәргә кала.

1940 елда әтисенең вакытыннан алда вафат булуы турында кайгылы хат алу белән, солдат туган авылына кайта. Биш улы әтиләрен соңгы юлга озата. Хезмәткә кире киткәндә Һадый Миңлегәрәй улы абыйлары белән соңгы тапкыр очрашуын белми әле...

Хезмәте тәмам­ланганнан соң, ул янә хезмәттә калырга карар итә. 1941 елның 22 июне төнендә нарядтан соң, Һадый Миңлегәрәй улы, нәрсәдер буласын сизенгәндәй, киемнәрен дә салмыйча, йокларга ята. Иртәнге сәгать 4тә аларның заставасы немец аккупантлары­ның һөҗүмен тәүгеләрдән булып кабул итә. “Ничек булса да, пленга алынмаска” дигән боерык алу белән, төркемнәргә бүленеп, төрле якка таралышалар.

Һадый Миңлегәрәй улы частька килеп җиткәнче бер­ничә көн үтә. Аңа: “Белорус­сиянең 9 яшьлек малае белән разведкага барырга” дигән задание бирәләр. Ләкин юлда аларны тотып алалар. Алар немецларга: “Без әтиле-уллы, авыл бомбага тотылганнан соң, йорт-курасыз, ашарга азыксыз, ертык киемнәрдә торып калдык” – дип алдаталар. Аларга ышаналар – сугыш башланган чорда немецлар балаларга тимиләр. Соңыннан немец телефонисткалары утырган бер йортка алып керәләр. Анда аппаратура һәм радиотапшырулар да була. Алар барлык мәгълү­матны частька хәбәр итеп тора.

1942 елның ноябрендә Һа­дый Миңлегәрәй улы бомба астында калып, үкчәсен өздерә, ә сазлык аша чыкканда икенче аягын да туңдыра. Аны Омск өлкәсендәге госпитальгә салалар, аягын кисәргә туры килә. 1943 елда ул йортына икенче төркем инвалид булып кайта. Йортлары бушап калган: әтисе, әнисе, ике абыйсы һәлак бул­ган, икесе хәбәрсез югалган. Ул ялгызы торып кала…

Бераз вакыттан соң Һадый Миңлегәрәй улы үзеннән 10 яшькә кечерәк Иске Шәрәй авылы кызы Мәүгидә Бәһавет­дин кызына өйләнә.

- Әти һәрвакыт: “Мин үл­гәч, син тагы 10 ел яшисең әле” дип әйтә торган иде. Чынлап та шулай булды, әтидән соң, әни 10 ел үткәч фани дөнья бе­лән хушлашты, - ди аның улы Вәсим Һадый улы.

Сәфәргалиевлар 48 ел бергә тату гомер итәләр. Фәрәхия, Вәсим һәм Вәкил исемле балаларына гомер бирәләр. Һа­дый Миңлегәрәй улы һәм Мәү­гидә Бәһаветдин кызының 5 оныгы һәм 11 туруны аларны хөрмәт белән искә алалар.

Менә шулай итеп, гаиләдәге биш малайның иң кечесенә ге­нә сугыштан соң яшәргә насыйп була. Өлкән абыйсы Нурислам 1945 елның 17 апре­лен­дә һәлак булган һәм Герма­ния җи­рендә җирләнгән. Миң­лехаҗи 1942 елның декабрендә хәбәрсез югалган. Хаҗинур 1941 елның 20 сентябрендә һәлак булган һәм Ленинград өлкә­сенең Черная Речка авылында күмелгән. Газиз 1942 елда хә­бәр­сез югалган.

Аларның һәрберсе гомер­ләрен аямыйча, Җиңү өчен фашистларга каршы батырларча көрәшкән. Аларның каһарман­лыгы халык хәтерендә мәңге яши. Аларга мәңгелек дан!

Милена Шәймәрдәнова.